Chắc không dưới tám ngàn lần, tôi mơ mộng về chuyện sẽ như thế nào nếu mình có nhiều tiền hơn. Từ lúc còn nhỏ xíu, nhìn thằng bạn cứ thứ 2 hàng tuần lại được mẹ dừng lại ở tạp truyện tranh quen, mua cho một cuốn truyện mới, trong khi tôi chưa hề được hưởng cảm giác lật mạnh trang truyện để mùi giấy mới xộc lên mũi một lần, giá như có nhiều tiền hơn, mọi chuyện sẽ dễ dàng biết mấy. Nhỉ ? Tới lúc lớn hơn một chút, tôi nhớ mình cùng lũ bạn lén lút trên gác xép để gom báo cũ, mà bố một thằng trong hội được công ty “tiêu chuẩn” cho hàng ngày, mang bán nhôm nhựa để gom nhau vài ngàn đi chơi điện tử. Tới lúc gom nhầm cả báo mới bố nó chưa đọc, mọi chuyện vỡ lỡ, thế là cả đám được nghỉ chơi vô thời hạn. Giá như có nhiều tiền hơn, mọi chuyện sẽ dễ dàng biết mấy. Nhỉ ? Lớn hơn một chút nữa, tôi nhớ hai bố con chở nhau không biết bao nhiêu vòng chợ hoa chiều 30 tết. Lựa tới lựa lui, hai bố con xách về một chậu Hạc Đỉnh Hồng, vỏn vẹn 20 ngàn đồng. Cả nhà cứ tấm tắc khen mãi, vì cây đẹp, và vì ai cũng biết, làm gì có nhiều tiền hơn để mang về một cây quất hay một cành mai cho ngày tết. Giá như có nhiều tiền hơn, mọi chuyện sẽ dễ dàng biết mấy. Nhỉ ? Rồi tôi nhớ về lúc hào hứng như đứa trẻ, nhìn bản vẽ trong mơ nơi chốn của mình, rồi tiu nghỉu khi nhìn vào bản báo giá dài hơn cả tờ sớ táo quân năm đấy. Rồi những đêm nghĩ mãi, xem bỏ cái này, chặt cái kia, mãi mà con số trên giấy vẫn không tròm trèm nổi con số trong túi quần. Giá như có nhiều tiền hơn, mọi chuyện sẽ dễ dàng biết mấy. Nhỉ ? Rồi tới tận giờ, khi tôi đã vượt hẳn mọi mong đợi của tôi trong quá khứ về những gì tôi có thể có, đôi lần tôi vẫn chặc lưỡi, giá như có nhiều tiền hơn, mọi chuyện sẽ dễ dàng biết mấy, nhỉ. Ai cũng cần tiền, dù ít hay nhiều, như một quy luật hiển nhiên của cuộc đời. Mọi người nói hoài, về việc cần bao nhiêu tiền để hạnh phúc, làm sao để có nhiều tiền, rồi những đánh đổi của cuộc đời thế nào là xứng đáng, đương nhiên là quy về đôi ba con số trên tài khoản ngân hàng. Lạ cái, chẳng ai hỏi, tự do đáng bao nhiêu. Như một người bạn của tôi từng nói, nếu có nhiều tiền, bạn sẽ có tự do tài chính, sẽ đi du lịch bất kỳ lúc nào bạn muốn, làm bất kỳ chuyện gì bạn thích, sống cho riêng bạn. Ở một thế giới hoàn hảo nào đó, người ta sẽ kiếm thật nhiều tiền, bán hẳn đôi ba năm của tuổi trẻ, khi có tiền rồi, người ta sẽ sống vì bản thân, sống vì đam mê. Ở một thế giới hoàn hảo nào đó. Còn ở một thế giới bớt hoàn hảo hơn, hiện tại, mọi người thường đánh giá quá thấp khả năng ăn mòn của đồng tiền, hoặc, đề cao quá mức khả năng miễn dịch của bản thân. Tôi gặp chẳng ít kẻ sống vì lý tưởng, vì đam mê, tới lúc họ tặc lưỡi, kiếm thêm chút tiền thì sao chứ, rồi tự giam cầm bản thân trong cái vòng xoáy vật chất đó từ lúc nào. Và chẳng thể thoát ra. Bởi họ chẳng còn là họ, từ lúc nào. Và sẽ chẳng ai, trả đủ nhiều cho việc ta sống cuộc đời của riêng.

Vậy, tự do đáng bao nhiêu ? Và nếu chỉ được chọn một lần, ai sẽ chọn sống cuộc đời của mình ?